Naselje Roma na jevrejskom groblju

Veći deo jevrejskog groblja u Nišu, starog 300 godina, naseljen je Romima.

Na grobovima niških Jevreja izgrađeno je oko 90 romskih kuća, a naseljavanje je počelo kada je gradska vlast, 50-tih godina, u kapelu niškog rabina uselila dve porodice, kojima je prethodno oduzela stanove.

Jevreji u Nišu već 40 godina nemaju gde da sahranjuju mrtve. "U međuvremenu se sahranjivalo u Beogradu, jer imamo zabranu sahranjivanja na ovom groblju, kad dođe vreme da se razmišlja o tome, onda je stvarno pogibeljno da imaš groblje, a da se ne da sahranjivati", kaže predsednik Jevrejske zajednice u Nišu Jasna Ćirić.

Pored činjenice da žive na groblju, najveći problem stanovnika ovog naselja je što nemaju vodu ni kanalizaciju. Da njihovo zdravlje i dalje ne bi bilo ugroženo, grad je primoran, iako nije primereno, da na groblju napravi kanalizacionu mrežu.

"Ja mogu da ponovim da me je zaista sramota što smo dozvolili da se jedan kulturni i istorijski spomenik zapusti i isprlja, ali nije to samo naša odgovornost, takva su bila vremena. Sada mi je drago sto postoji volja da se uhvatimo u koštac sa tim problemom", kaže Ninoslav Krstić iz Skupštine grada Niša.

Jevrejska i romska zajednica i gradska vlast u Nišu, uz pomoć donatora, počele su sanaciju groblja sa namerom da se za nekoliko godina Romi presele u naselje koje će biti za njih izgrađeno. Nedavno je počelo čišćenje nenaseljenog dela groblja, u kome učestvuju stanovnici naselja i vojska.

Projekat sanacije groblja osmislio je Pol Polanski, ispred nevladine organizacije koja se bavi pitanjima Roma sa Kosova. "Mnogo Roma izbeglih sa Kosova je ovde. Tako smo došli na ideju da pomognemo njima, lokalnim Romima i jevrejskoj zajednici. Ovo je inače najstarije groblje na Balkanu i mislim da će jednog dana postati memorijalni centar pod zaštitom UNESK-a. Zbog toga je veoma važno da spomenici budu sanirani", kaže Polanski.

Posle čišćenja groblja, stručnjaci iz Izraela doći će da protumače natpise na spomenicima i pomognu njihovu restauraciju. Među njima se nalaze spomenici velike kulturno istorijske vrednosti.

Romi bi sa groblja u novo naselje trebalo da se presele za pet godina, javlja dopisnik B92 Aleksandra Stanković.