Razno
Na današnji dan, 2. avgust
Danas je subota, 2. avgust. Pročitajte koja su to istorijska dešavanja obeležila ovaj datum.
0:00
2.8.2025.
3 h
Nedelja, 19.09.2004.
10:54
Ni veće ljepote, ni većeg nemara
Racionalna i strogo kontrolisana eksploatacija i valorizacija prirodnih vrijednosti u Crnoj Gori može biti neiscrpna i trajna. To bi bio pravi doprinos realizaciji jedne sjajne ideje. Crna Gora ekološka država, koja je još zarobljena u deklarativnosti, političkim isključivostima u niskoj ekološkoj i ukupnoj kulturi.
Prošlo je 13 godina do donošnja Deklaracije o Crnoj Gori kao ekološkoj dražvi. Da li se opet nalazimo na početku realizacije ove ideje, kao 1991. godine, kada je ova sjajna ideja na Samitu u Brazilu izazvala veliko interesovanje? Šta se u međuvremenu promijenilo? Sigurno je jedino da su prirodne predispozicije za neki procenat degradirane pred naletom antropogenizacije i nedovoljno kontrolisane urbanizacije, a koliko se naš odnos, znači prosječnog građanina u Crnoj Gori promijenio, dovoljno govori diskrepanca između univerzalnih prirodnih vrijednosti i nemogućnosti ljudi sa crnogorskih prostora da uvide, afirmišu i racionalno valorizuju to vanserijsko bogatstvo. Drugim riječima ni veće ljepote, ni čudnijeg i neodgovornog odnosa ljudi koji žive na tim prostorima prema tim vrijednostima.
Vizija Crne Gore kao ekološke države predstavlja iskonski i civlizacijski iskorak i podršku snažnom opredjeljenju za mir, duh racionalnosti, kulturu življenja, toleranciju, humanost i održivi razvoj. Proglašavanjem ekološke države Crne Gore u septembru 1991. godine Skupština Crne Gore je, iako se Crna Gora nalazila u vrtlogu balkanskih ratnih previranja, na svu sreću, razumno i mudro odredila i trasirala smjernica budućeg razvoja Republike, koji bi se zasnivao na valorizaciji prirodne i kulturne baštine, kao njenih najvećih vrijednosti. U ekološkoekonomskom smislu taj odnos se izražava kroz harmoničan razvoj sa prirodom, tj. kroz održivi razvoj, sa onim stepenom valorizacije koji obezbjeđuju nesmetani i otvoreni ekonomski prostor, sposoban da se uključi u mediteranske, evropske i svjetske integracione procese i prihvati stroge ekološke međunarodne standarde razvoja.
Problemi ugrožavanja prirode postali su univerzalna prijeteća pojava savremenog svijeta, pa svaki glas za njeno očuvanje ima snagu opšteg značaja. Crna Gora, iako mala i malo poznata u svijetu, visoko je podigla svoj glas u odbranu prirode ovog dijela planete Zemlje i na najhumaniji način na sebe je skrenula pažnju međunarodne zajednice. Zahvaljujući svojoj dobro očuvanoj, raznovrsnoj i izuzetno atraktivnoj prirodi, Crna Gora je imala razloge da se deklariše kao ekološka država. Činjenica je, međutim, da je to i cijena njenog relativno zaostalog privrednog razvoja, ali zbog toga ona nema namjeru da ostane zarobljenik prošlosti (zbog očuvane prirode), već namjerava da te očuvane prirodne vrijednosti plasira kao veliku prednost i zalogu svoje budućnosti. Pitanje je, naravno, kako i kojim sredstvima. Konačno, treba reći da je projekat ekološke države dugoročan i vrlo skup. Na njemu treba raditi istrajno i generacijski.
Uporedo sa naglim porastom naučnog, obrazovnog i kulturnog nivoa stanovništva i opštim povećanjem zainteresovanosti za prirodne i kulturne vrijednosti, stvorena je potreba za postojanjem jedne savremene strategije zaštite prirodne i kulturne baštine Crne Gore, a samim tim i afirmaciju programa, projekata i institucija koje se bave ovom problematikom.
Donedavno smo bili srednje razvijena zemlja, a za povratak u to društvo, osim preduslova koji su vezani za optimalni društvenopolitički ambijent i otvorenost Crne Gore prema svijetu i susjedima, neophodno je aktiviranje prirodnih resursa. To podrazumijeva i novi kvalitet ekološke svijesti svakog građanina, svođenje na minumum svih djelatnosti koje degradiraju, zagađuju i uništavaju prirodu i realizovanje privrednih djelatnosti kao što su turizam, poljoprivreda, stočarstvo itd. Racionalna i strogo kontrolisana eksploatacija i valorizacija prirodnih vrijednosti u Crnoj Gori može biti neiscrpna i trajna i ne može se porediti sa eksploatacijom bilo koje sirovine tipa ugalj, nafta, mineralne sirovine, pa čak i pitke vode, čije su rezerve, ma koliko nama danas izgledale velike, ipak veoma male, ograničene i privremene. To bi bio pravi doprinos realizaciji jedne sjajne ideje-Crna Gora - ekološka država, koja je još zarobljena u procesu deklarativnosti, političkim isključivostima i niskoj ekološkoj i ukupnoj kulturi i odomaćenom razmišljanju da je država sa svojim institucijama jedina koja treba da realizuju ovu ideju.
Prilike u Crnoj Gori su specifične. Njih najviše karakteriše geografski položaj i opšta privredna i društvena razvijenost odnosno nerazvijenost Republike. Dok je Primorje, okolina većih gradova i industrijskih objekata i pristupačniji djelovi u manjoj ili većoj mjeri narušeni, a parcijalno i uništeni ili pak unakaženi (plaže, okoline saobraćajnica, doline rijeka, šumski ekosistemi itd.), pojedini djelovi, uglavnom u središnjoj i sjevernoj regiji Crne Gore, kao što su Durmitor sa rijekom Tarom i njenim pritokama, Biogradska gora, Komovi, Maglić, Volujak, Prokletije, Ljubišnja i dr. još se mogu spasiti. Od svih ovih područja svakako je jedno od najzanimljivijih područje Durmitora sa kanjonom rijeke Tare, koje, osim nacionalne, uživa i dvojnu međunarodnu zaštitu, i od univerzalnog je značaja.
Ovom prilikom želimo promovisati tezu da je prirodu najbolje štititi ako je racionalno koristimo. Na taj način prirodni potencijali će biti neiscrpni i dugovječni, jedino ako se razumno i kontrolisano koriste. U tom smislu neophodno je ograničiti ljudsku kratkovidost i oholost, izgraditi koncepciju zaštite, unapređenja i valorizacije prirodnih ekosistema, koja ima za cilj da priroda ne bude konzervirana, već naprotiv, da se racionalno koristi, uz sve elemente integralne zaštite.
Zaštita prirode nije sama sebi cilj. Nastala je kao nužna posljedica negativnog antropogenog djelovanja u kojem se živi i od koje se zavisi. Priroda i čovjek ne mogu biti dva nezavisna sistema, već naprotiv dva izrazito aktivna činioca koji žive i razvijaju se u trajnoj i uzajamnoj zavisnosti i povezanosti. Ako nastavimo sa dosadašnjim zagađenjem prirode, ubrzo ćemo ugroziti sopstvenu egzistenciju i uskratićemo životni prostor onima koji treba da nas naslijede. U moralnoj smo obavezi da ostavimo životni prostor za njih, makar u sličnoj mjeri kakav smo naslijedili od naših predaka.
Na kraju, potrebno je naglasiti da je planiranje održivog razvoja prirode Crne Gore u cjelini veoma kompleksan i složen proces. On traži maksimalno uključenje Vladinih, nevladinih, stručnih, naučnih institucija i svih dobronamjernih pojedinaca kojima je prirodna i kulturna baština Crne Gore u duši i srcu. Tako izrada novog Prostornog plana Republike Crne Gore, koja je sada u toku, predstavlja svojevrstan izazov i za državu, institucije i građane. Samo kroz afirmaciju savremene metodologije i procesa planiranja, kroz realnu analizu antopogenih uticaja i restriktivnu kaznenu politiku moguće je podići svijest o neophodnosti održavanja kvaliteta prirodnih vrijednosti u Crnoj Gori, kao najznačajnijeg resursa za budućnost i razvojni kapital za sadašnje i generacije koje dolaze.
Prošlo je 13 godina do donošnja Deklaracije o Crnoj Gori kao ekološkoj dražvi. Da li se opet nalazimo na početku realizacije ove ideje, kao 1991. godine, kada je ova sjajna ideja na Samitu u Brazilu izazvala veliko interesovanje? Šta se u međuvremenu promijenilo? Sigurno je jedino da su prirodne predispozicije za neki procenat degradirane pred naletom antropogenizacije i nedovoljno kontrolisane urbanizacije, a koliko se naš odnos, znači prosječnog građanina u Crnoj Gori promijenio, dovoljno govori diskrepanca između univerzalnih prirodnih vrijednosti i nemogućnosti ljudi sa crnogorskih prostora da uvide, afirmišu i racionalno valorizuju to vanserijsko bogatstvo. Drugim riječima ni veće ljepote, ni čudnijeg i neodgovornog odnosa ljudi koji žive na tim prostorima prema tim vrijednostima.
Vizija Crne Gore kao ekološke države predstavlja iskonski i civlizacijski iskorak i podršku snažnom opredjeljenju za mir, duh racionalnosti, kulturu življenja, toleranciju, humanost i održivi razvoj. Proglašavanjem ekološke države Crne Gore u septembru 1991. godine Skupština Crne Gore je, iako se Crna Gora nalazila u vrtlogu balkanskih ratnih previranja, na svu sreću, razumno i mudro odredila i trasirala smjernica budućeg razvoja Republike, koji bi se zasnivao na valorizaciji prirodne i kulturne baštine, kao njenih najvećih vrijednosti. U ekološkoekonomskom smislu taj odnos se izražava kroz harmoničan razvoj sa prirodom, tj. kroz održivi razvoj, sa onim stepenom valorizacije koji obezbjeđuju nesmetani i otvoreni ekonomski prostor, sposoban da se uključi u mediteranske, evropske i svjetske integracione procese i prihvati stroge ekološke međunarodne standarde razvoja.
Problemi ugrožavanja prirode postali su univerzalna prijeteća pojava savremenog svijeta, pa svaki glas za njeno očuvanje ima snagu opšteg značaja. Crna Gora, iako mala i malo poznata u svijetu, visoko je podigla svoj glas u odbranu prirode ovog dijela planete Zemlje i na najhumaniji način na sebe je skrenula pažnju međunarodne zajednice. Zahvaljujući svojoj dobro očuvanoj, raznovrsnoj i izuzetno atraktivnoj prirodi, Crna Gora je imala razloge da se deklariše kao ekološka država. Činjenica je, međutim, da je to i cijena njenog relativno zaostalog privrednog razvoja, ali zbog toga ona nema namjeru da ostane zarobljenik prošlosti (zbog očuvane prirode), već namjerava da te očuvane prirodne vrijednosti plasira kao veliku prednost i zalogu svoje budućnosti. Pitanje je, naravno, kako i kojim sredstvima. Konačno, treba reći da je projekat ekološke države dugoročan i vrlo skup. Na njemu treba raditi istrajno i generacijski.
Uporedo sa naglim porastom naučnog, obrazovnog i kulturnog nivoa stanovništva i opštim povećanjem zainteresovanosti za prirodne i kulturne vrijednosti, stvorena je potreba za postojanjem jedne savremene strategije zaštite prirodne i kulturne baštine Crne Gore, a samim tim i afirmaciju programa, projekata i institucija koje se bave ovom problematikom.
Donedavno smo bili srednje razvijena zemlja, a za povratak u to društvo, osim preduslova koji su vezani za optimalni društvenopolitički ambijent i otvorenost Crne Gore prema svijetu i susjedima, neophodno je aktiviranje prirodnih resursa. To podrazumijeva i novi kvalitet ekološke svijesti svakog građanina, svođenje na minumum svih djelatnosti koje degradiraju, zagađuju i uništavaju prirodu i realizovanje privrednih djelatnosti kao što su turizam, poljoprivreda, stočarstvo itd. Racionalna i strogo kontrolisana eksploatacija i valorizacija prirodnih vrijednosti u Crnoj Gori može biti neiscrpna i trajna i ne može se porediti sa eksploatacijom bilo koje sirovine tipa ugalj, nafta, mineralne sirovine, pa čak i pitke vode, čije su rezerve, ma koliko nama danas izgledale velike, ipak veoma male, ograničene i privremene. To bi bio pravi doprinos realizaciji jedne sjajne ideje-Crna Gora - ekološka država, koja je još zarobljena u procesu deklarativnosti, političkim isključivostima i niskoj ekološkoj i ukupnoj kulturi i odomaćenom razmišljanju da je država sa svojim institucijama jedina koja treba da realizuju ovu ideju.
Prilike u Crnoj Gori su specifične. Njih najviše karakteriše geografski položaj i opšta privredna i društvena razvijenost odnosno nerazvijenost Republike. Dok je Primorje, okolina većih gradova i industrijskih objekata i pristupačniji djelovi u manjoj ili većoj mjeri narušeni, a parcijalno i uništeni ili pak unakaženi (plaže, okoline saobraćajnica, doline rijeka, šumski ekosistemi itd.), pojedini djelovi, uglavnom u središnjoj i sjevernoj regiji Crne Gore, kao što su Durmitor sa rijekom Tarom i njenim pritokama, Biogradska gora, Komovi, Maglić, Volujak, Prokletije, Ljubišnja i dr. još se mogu spasiti. Od svih ovih područja svakako je jedno od najzanimljivijih područje Durmitora sa kanjonom rijeke Tare, koje, osim nacionalne, uživa i dvojnu međunarodnu zaštitu, i od univerzalnog je značaja.
Ovom prilikom želimo promovisati tezu da je prirodu najbolje štititi ako je racionalno koristimo. Na taj način prirodni potencijali će biti neiscrpni i dugovječni, jedino ako se razumno i kontrolisano koriste. U tom smislu neophodno je ograničiti ljudsku kratkovidost i oholost, izgraditi koncepciju zaštite, unapređenja i valorizacije prirodnih ekosistema, koja ima za cilj da priroda ne bude konzervirana, već naprotiv, da se racionalno koristi, uz sve elemente integralne zaštite.
Zaštita prirode nije sama sebi cilj. Nastala je kao nužna posljedica negativnog antropogenog djelovanja u kojem se živi i od koje se zavisi. Priroda i čovjek ne mogu biti dva nezavisna sistema, već naprotiv dva izrazito aktivna činioca koji žive i razvijaju se u trajnoj i uzajamnoj zavisnosti i povezanosti. Ako nastavimo sa dosadašnjim zagađenjem prirode, ubrzo ćemo ugroziti sopstvenu egzistenciju i uskratićemo životni prostor onima koji treba da nas naslijede. U moralnoj smo obavezi da ostavimo životni prostor za njih, makar u sličnoj mjeri kakav smo naslijedili od naših predaka.
Na kraju, potrebno je naglasiti da je planiranje održivog razvoja prirode Crne Gore u cjelini veoma kompleksan i složen proces. On traži maksimalno uključenje Vladinih, nevladinih, stručnih, naučnih institucija i svih dobronamjernih pojedinaca kojima je prirodna i kulturna baština Crne Gore u duši i srcu. Tako izrada novog Prostornog plana Republike Crne Gore, koja je sada u toku, predstavlja svojevrstan izazov i za državu, institucije i građane. Samo kroz afirmaciju savremene metodologije i procesa planiranja, kroz realnu analizu antopogenih uticaja i restriktivnu kaznenu politiku moguće je podići svijest o neophodnosti održavanja kvaliteta prirodnih vrijednosti u Crnoj Gori, kao najznačajnijeg resursa za budućnost i razvojni kapital za sadašnje i generacije koje dolaze.
Bogatstvo
Teško je u Evropi, a vjerovatno i u svijetu, naći manju zemlju sa više različitosti, kontrastnosti, surovosti i ljepote prirode, zemlju bogatijeg kulturnog i istorijskog nasleđa na manjem prostoru, zemlju tajni, zemlju pitke vode, kao što je Crna Gora. Brojni putopisci su bili oduševljeni njenom prirodom, kulturnom baštinom. Poznati istraživač i prijatelj Crne Gore Holoček je za Crnogorce, očaran iskonskom prirodom ove male države, zapisao "O kako su bogati ovi siromašni Crnogorci".Turizam
Turizam je sigurno jedna od djelatnosti čijem prosperitetu će najviše doprinositi ekološki dobro očuvana i organizovana država. Što je njena priroda očuvanija, raznovrsnija i atraktivnija, utoliko je značajniji motiv turističkih kretanja i interesantnija destinacija savremenog međunarodnog turizma, a ekološki motivisane turističke destinacije biće sve popularnije u budućnosti. Zbog neposrednog kontakta sa domicilnom sredinom, turizam može najbolje da afirmiše ideju i stvarnost ekološke države, ali i da je devalvira, ako se ta ideja ne ostvaruje.Ovo je arhivirana verzija originalne stranice. Izvinjavamo se ukoliko, usled tehničkih ograničenja, stranica i njen sadržaj ne odgovaraju originalnoj verziji.
Komentari 1
Pogledaj komentare