Imunitet za sveštenike? A Pahomije?

Ministarstvo vera objavilo je prednacrt zakona o slobodi vera, po kojem bi sveštenici uživali imunitet.

Oni bi po tom zakonu bili zaštićeni kao narodni poslanici i sudije. Ministar vera, Milan Radulović, nacrt zakona obrazlaže podatkom kojim raspolaže njegovo ministarstvo, a to je da 98 odsto građana u Srbiji pripada crkvama i verskim zajednicama, pa stoga, kako kaže, vera više nije samo privatna stvar.

Milan Simić iz Komiteta pravnika za ljudska prava, kaže bi se ovakavim zakonom grubo prekršio ustav koji, kao i većina savremenih ustava, proklamuje načelo sekularnosti, odnosno odvojenost države i crkve: “Na ovaj način se institucijom imuniteta, koja je pre svega predviđena za poslanike, odnosno za nosioce sudijske funkcije, zloupotrebljava i dodeljuje licima koja tu privilegiju ne mogu da imaju, zato što sam princip imuniteta jeste da se na taj način omogući nesmetan rad ljudima koji obavljaju važne državne funkcije, da se omogući njihova nezavisnost i da se njihov rad ne ometa vođenjem nekih manjih postupaka, odnosno kada su u pitanju prekršajni postupci, građanski ili oni za neka lakša krivična dela”, kaže Simić.

Ministar Radulović kaže da institucija imuniteta treba sveštenike da zaštiti od pritisaka državnih organa da otkriju ono što su saznali od lica koja su se ispovedila, recimo teških kriminalaca. Profesor Filološkog fakulteta Ljubiša Rajić kaže da je to samo jeftin izgovor za davanje privilegija sveštenicima: “Ministar vera laže kada to kaže. Drugo, takav način davanja imuniteta jeste postojao u srednjem veku i on je napušten u svim modernim državama. Treće, SPC nema ispovest kao sistematski deo upražnjavanja vere, na način koji to ima katolička crkva i oni uopšte ne mogu da se na to pozovu. SPC poznaje ispovest, ali to nije sistematizovano i vrlo je mali broj ljudi koji se ispovedaju. To će služiti da spreči krivično gonjenje svih značajnih ličnosti u SPC, od kojih bar dvoje trenutno moraju da budu krivično gonjeni: Pahomije i Filaret, a ima i drugih kandidata”.

Prednacrtom zakona predviđa se i penzijsko i invalidsko osiguranje, kao i plate za sveštenike u nerazvijenim područjima, što bi poreske obveznike koštalo oko 200 miliona dinara godišnje. Ljubiša Rajić kaže da se u Srbiji ionako izdvaja previše novca na srpsku pravoslavnu crkvu: “Dvadesetpet odsto škola nema klozete. Preko četrdeset posto škola nema tekuću vodu, preko pedeset odsto škola nema telefon, a istovremeno je izgrađeno preko 500 crkava i sekularna država odvaja novac za izgradnju crkava samo SPC, pri čemu se dogadjaju nečuvene stvari, kao na primer kada je vlada SPO-a u Beogradu, sav novac odvojen za rekonstrukciju JDP-a, dala za izgradnju Hrama Svetog Save”, podseća Rajić.

Istoričar crkve Mirko Djordjević gotovo je siguran da ovakav zakon neće biti izglasan: “Ukoliko bi prošao u skupštini, podsećalo bi na spregu određenih struktura moći u crkvi i u državi, koja je čisto političke prirode. Mislim da bi to nanelo štetu i crkvi. To bi bila klerikalizacija koja ne bi donela dobra ni crkvi, a osim toga, ne bojmo se to reći, u mnogovekovnoj istoriji naše crkve, nečeg sličnog nema”.